آیا باید به خاطر جیوه از مصرف ماهی اجتناب کرد ؟

ماهی یکی از سالمترین غذاهایی است که می توانید بخورید . این به خاطر آن است که ماهی منبع خوبی از پروتئین ، مواد مغذی و چربی های سالم است . با این حال، برخی از انواع ماهی ممکن است حاوی مقادیر زیادی جیوه باشند که سمی است . مصرف ماهی و جیوه می تواند برای سلامتی مضر باشد .

در واقع ، قرار گرفتن مستمر بدن در معرض جیوه می تواند باعث مشکلات جدی سلامتی شود .

پس باید چکار کرد ؟ آیا به دلیل وجود جیوه ما باید از مصرف تمام ماهی ها اجتناب کنیم ؟ در این مقاله قصد داریم پاسخ این پرسش را مورد بررسی قرار دهیم .

چرا جیوه خطرناک است ؟

جیوه یک فلز سنگین سمی است که به طور طبیعی در هوا، آب و خاک یافت می شود .

جیوه  به روش های مختلفی از جمله فعالیت های صنعتی مانند سوزاندن زغال سنگ یا رخدادهای طبیعی مانند فوران آتشفشان ها به محیط زیست منتشر می شود .

جیوه به سه فرم اصلی در طبیعت وجود دارد: عنصری ( فلزی ) ، غیر معدنی و آلی

مردم می توانند به شیوه های مختلف در معرض جیوه قرار بگیرند مثلا کارگرانی که در معادن و یا کارخانه جات صنعتی کار می کنند ممکن است از طریق تنفس بخارات جیوه در معرض این فلز سنگین قرار بگیرند .

شما همچنین می توانید با خوردن ماهی و سایر آبزیان در معرض دریافت جیوه قرار بگیرید . زیرا ماهی و سایر آبزیان به علت آلودگی آب های محل زندگی خود در طول زمان مقداری جیوه را در بدنشان ذخیره می کنند . این نوع جیوه در واقع فرم آلی آن است که به عنوان متیل مرکوری ( جیوه آلی ) نیز شناخته می شود .

متیل مرکوری یک فرم بسیار سمی جیوه است که در صورت تجمع بیش از حد در بدن انسان می تواند مشکلات جدی سلامتی را برای فرد به وجود آورد .

سطح جیوه در بدن برخی از انواع ماهی ها بیشتر از سایر آبزیان  است و مصرف منظم این نوع از ماهی ها می تواند باعث ایجاد مشکلات بهداشتی و سلامتی برای افراد مصرف کننده به وجود آورد .

به طور کلی ماهی های بزرگتر دارای جیوه بیشتری هستند

به عنوان مثال میزان جیوه در کوسه ها ، شمشیر ماهی، ماهی تن تازه ، نیزه ماهی ، ماهی خال مخالی ، تیلفی ماهی خلیج مکزیک ، اردک ماهی بیشتر از سایر ماهی ها است .

ماهی های بزرگ تمایل به خوردن تعداد زیادی ماهی های کوچک دارند . میزان جیوه در بدن ماهی های کوچک کمتر است ولی همین میزان کم به راحتی از بدن آنها دفع نمی شود و در طول زمان در بدنشان تجمع می یابد . بنابراین ماهی های بزرگ با خوردن این ماهی های کوچک میزان جیوه زیادی را در بدنشان به مرور زمان ذخیره می کنند .  این فرآیند به عنوان زباله سازی زیستی شناخته می شود .

میزان جیوه موجود در گوشت انواع ماهی و آبزیان

سطوح جیوه در ماهی ها با واحدی به نام پی پی ام ( ppm  ) اندازه گیری می شود . در زیر به انواع ماهی ها به ترتیب بیشترین میزان جیوه تا کمترین میزان آن اشاره شده است .

• شمشیر ماهی : 0.995 ppm مصرف ماهی و جیوه
• کوسه : 0.979 ppm
• ماهی خال مخالی : 0.730 ppm
• ماهی تن چشم درشت : 0.689 ppm
• مارلین ( نیزه ماهی ) : 0.485 ppm
• ماهی کد : 0.111 ppm
• خرچنگ آمریکایی : 0.107 ppm
• ماهی سفید : 0.089 ppm
• شاه ماهی: 0.084 ppm
• ماهی هیک : 0.079 ppm
• ماهی قزل آلا : 0.071 ppm
• خرچنگ : 0.065 ppm مصرف ماهی و جیوه
• هادوک یا ماهی طوفان : 0.055 ppm
• ماهی خال مخالی دریای آتلانتیک : 0.050 ppm
• ماهی سرخ : 0.035 ppm
• کلوچه ماهی : ppm 0.031
• ماهی مرکب : 023 ppm
• ماهی سالمون : 0.022 ppm
• ماهی کولی : 0.017 ppm
• ساردین : 0.013 ppm
• صدف ها : 0.012 ppm
• حلزون اسکالوپ : 0.003 ppm
• میگو : 001/0 ppm

چگونه جیوه در ماهی ها و انسان ها تجمع می یابد

خوردن ماهی و صدف ها منبع اصلی ورود جیوه به بدن انسان و حیوانات است . قرار گرفتن در معرض حتی مقادیر کم جیوه نیز می تواند مشکلات جدی سلامتی را در برخی افراد ایجاد کند .

به همین ترتیب که جیوه میتواند در بدن ماهی ها انباشته شود، به همین شکل میتواند در بدن انسان انباشته شده و حتی به مسمومیت شدید با جیوه نیز منجر شود .

جالب توجه است که آب دریا حاوی غلظت های پایینی از متیل مرکوری ( جیوه ) است . با این حال ، گیاهان دریایی مانند جلبک ها آن را جذب می کنند . سپس ماهی ها با خوردن جلبک ها جیوه را جذب کرده و این چرخه با خوردن ماهی های کوچکتر توسط ماهی های بزرگتر ادامه می یابد و بدین ترتیب ماهی های بزرگتر بیشترین جذب جیوه را دارند .

در واقع ، ماهی های شکارچی بزرگ تر ممکن است غلظت جیوه را تا ده برابر بیشتر از ماهی های کوچکتری که مصرف می کنند داشته باشند . این فرآیند به نام biomagnification  نامیده می شود . (یعنی غلظت سموم در یک ارگانیسم یا موجود زنده به علت مصرف گیاهان یا حیوانات آلوده دیگر خیلی زیاد می شود )

برای انسان ها ، سازمان های دولتی ایالات متحده توصیه می کند که سطح جیوه خون باید کمتر از 5.0 میکروگرم در هر لیتر باشد .

یک مطالعه در ایالات متحده نشان داد که 89 نفر مورد آزمایش میزان جیوه خونشان از 2/0 تا 5/89 میکروگرم در لیتر متغیر است و از این تعداد 89 ٪ آنها دارای سطوح بالاتر از حد مجاز جیوه هستند .

مطالعه دیگری در سوئد نشان داد که در میان 143 نفر، حدود نیمی از افراد جیوه خونشان بیشتر از حد مجاز توصیه شده بود .

علاوه بر این ، مطالعات نشان می دهد که هر چی میزان مصرف ماهی بیشتر باشد سطوح جیوه خون نیز بالاتر می رود .

همچنین مطالعات بسیاری نشان داده اند افرادی که به طور منظم ماهی های بزرگتر را مصرف می کنند جیوه بالاتری دارند .

تأثیرات منفی جیوه بر روی سلامتی مصرف ماهی و جیوه 

جیوه سمی است و قرار گرفتن در معرض آن می تواند مشکلات جدی سلامتی را برای فرد ایجاد کند .

هم در انسان و هم در حیوانات ، سطوح بالاتر جیوه با مشکلات عصبی ارتباط  دارد .

مطالعه  ای بر روی 129 نفر فرد بزرگسال در بریتانیا نشان داد که سطح بالای جیوه می تواند با کاهش مهارت های حرکتی ، افت حافظه و توجه مرتبط باشد .

مطالعات اخیر نیز از ارتباط افزایش میزان دریافت فلزات سنگین مانند جیوه درافزایش ریسک ابتلا به بیماری هایی مانند آلزایمر ، پارکینسون ، اوتیسم ، افسردگی و اضطراب خبر می دهند . با این حال، برای تایید این مساله به مطالعات بیشتری نیازاست.

همچنین قرار گرفتن در معرض جیوه با خطر بیماری هایی مانند فشار خون بالا ، افزایش خطر ابتلا به حملات قلبی و افزایش LDL و کلسترول بالا نیز مرتبط است .

یک مطالعه بر روی 1800 مرد نشان داد ، احتمال ابتلا به مشکلات قلبی در افرادی که دارای سطوح بالاتری جیوه بودند دو برابر بیشتر از مردانی بود که میزان جیوه خونشان کمتر بود .

با همه این اوصاف ، ممکن است مزایای تغذیه ای که از مصرف ماهی به دست می آورید بسیار ارزشمندتر از پذیرش ریسک دریافت جیوه باشد .

برخی افراد در معرض خطر بیشتری هستند و باید بسیار محتاط باشند

جیوه موجود در ماهی ها روی همه افراد به یک شیوه تاثیر نمی گذارد . بنابراین، بعضی از افراد باید هنگام خوردن ماهی بیشتر احتیاط کنند .

به عنوان مثال زنان باردار و مادران شیرده و بچه های کوچک جزو این دسته از افراد هستند .

جنین ها و کودکان در مقابل سمیت جیوه بیشتر آسیب پذیر هستند و جیوه به راحتی می تواند به جنین مادر باردار یا شیر مادر شیرده منتقل شود .

یک مطالعه حیوانی نشان داد که قرار گرفتن در معرض حتی دوزهای پایین متیل مرکوری ( جیوه آلی ) در 10 روز اول حاملگی باعث اختلال عملکرد مغز در موش بالغ می شود . ( اهمیت مصرف ماهی و جیوه در بارداری )

مطالعه دیگری نشان داد کودکانی که در دوران جنینی در معرض جیوه در رحم مادر قرار می گیرند دچار مشکلات حافظه ، مشکلات گفتاری و عقب افتادگی های حرکتی می شوند .

چگونه می توان ماهی را با خیال راحت خورد

به طور کلی شما نباید نگران خوردن ماهی باشید . مزایای سلامتی که از خوردن ماهی ها نصیبتان می شود بسیار بیشتر هستند . ماهی منبع مهمی از اسیدهای چرب امگا 3 است و توصیه می شود که اکثر مردم حداقل 2 بار در طول هفته ماهی بخورند .

با این حال ، FDA توصیه می کند افرادی که در معرض خطر ابتلا به سمیت جیوه ( زنان باردار، مادران شیرده و نوزادان هستند) قرار دارند به توصیه های ذیل توجه داشته باشند :

• خوردن 2-3 وعده ( 227 – 340 گرم ) از انواع ماهی های با جیوه کم در طول هفته مشکلی ایجاد نمی کند .
• ماهی و غذاهای دریایی را انتخاب کنید که جیوه کمتری دارند . مانند ماهی قزل آلا ، میگو ، ساردین ، تیلاپیا ، ماهی سالمون یا ‌آزاد و …
• از خوردن ماهی های بزرگتر که جیوه بیشتری دارند مانند فیله کوسه و شیر و تن ماهی پرهیز کنید .

منبع : healthline

با یک رژیم مناسب سلامتی و تناسب اندام تان را به دست آورید !

در سریع ترین زمان ممکن برنامه رژیم تخصصی و اختصاصی خودتان را به صورت کاملا آنلاین و فقط با پرکردن فرم اطلاعات دریافت کنید . رژیم شما توسط سارا چیذری مشاوره تغذیه و رژیم درمانی و عضو انجمن تغذیه ایران با شماره نظام پزشکی : ت – ۱۸۸۲ آماده و برای شما ارسال خواهد شد و تا پایان دوره رژیم پشتیبانی آنلاین خواهید داشت !

دریافت رژیم آنلاین