همه چیز درباره هیپرلیپیدمی یا بالا رفتن چربی خون

هیپرلیپیدمی یا افزایش چربی خون یکی از مشکلات شایع جوامع است و در حال حاضر یکی از مهمترین عوامل خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی می باشد . همچنین خطر بیماری های کبد چرب غیر الکلی و آترواسکلروز ، دیابت ، فشار خون و سنگ کیسه صفرا را افزایش می دهد .

این عارضه در همه سنین از افراد مسن و میانسال گرفته تا در جوانان و نوجوانان رخ می دهد . افزایش چربی خون متاسفانه در خیلی از موارد بدون علامت است و با گذشت زمان منجر به بیماری های قلبی عروقی می شود .

چربی های خون شامل کلسترول و تری گلیسرید و فسفولیپیدها هستند

این چربی ها به صورت متصل به پروتئین در خون حمل می شوند که به آن ها لیپو پروتئین می گویند . لیپو پروتئین های اصلی خون شامل : شیلو میکرون ، LDL ، VLDL و HDL می باشد .

در شبانه روز ۷۰تا ۱۵۰ گرم تری گلیسرید و ۱ تا ۲ گرم کلسترول در خون ما جابه جا می شود . کلسترول در بدن به دو صورت آندوژن و اگزوژن وجود دارد . کلسترول اندوژن ؛ توسط کبد ساخته می شود و مسئول ۸۰ % از کلسترول بدن است و کلسترول اگزوژن ؛ از طریق دریافت مواد غذایی حاوی کلسترول وارد بدن می شود که مسئول ۲۰ % از کلسترول بدن است .
در صورت دریافت کالری بیشتر از مقدار مورد نیاز روزانه ، کالری اضافه به صورت تری گلیسرید در بدن ذخیره می شود .

  • شیلو میکرون : بزرگ ترین لیپو پروتئین می باشد که در روده ساخته می شود و تری گلیسریدها را از روده پس از جذب ، از طریق مجرای توراسیک وارد جریان خون وریدی می کند و بیشتر تری گلیسریدها را به بافت چربی و عضلانی منتقل می کند و نهایتا باقیمانده ی شیلو میکرون وارد کبد می شود . شیلو میکرون در خون ناشتا مشاهده نمی شود .
  • VLDL : لیپو پروتئینی است که تری گلیسیرید تولید شده در داخل بدن را از کبد به بافت های محیطی حمل می کند . VLDL پس از مدتی به LDL تبدیل میشود .
  • LDL : لیپو پروتئینی است که کلسترول و دیگر چربی ها را در خون حمل می کند و عمده ترین منبع آن VLDL می باشد . بیشتر حجم آن را کلسترول تشکیل می دهد . افزایش LDL در خون با خطر آترواسکلروز و بیماری های قلبی عروقی همراه است .
  • HDL : لیپو پروتئینی است که کلسترول را از خون به کبد منتقل می کند و مقادیر نرمال آن با کاهش خطر بیماری های قلبی عروقی همراه است.

چه عللی باعث افزایش HDL خون در هیپرلیپیدمی می شود ؟

  • کاهش وزن
  • فعالیت فیزیکی و ورزش
  • عدم مصرف سیگار
  • عدم مصرف زیاد قندهای ساده و غلات تصفیه شده

چه عللی باعث افزایش تری گلیسرید خون می شود ؟

  • اضافه وزن و چاقی
  • رژیم پر کربوهیدرات
  • فعالیت فیزیکی کم
  • مصرف سیگار و الکل

چه عللی باعث افزایش LDL خون در هیپرلیپیدمی می شود ؟

 

افزایش LDL
افزایش LDL
  • رژیم نامناسب و مصرف چربی بالا
  • افزایش سن
  • اضافه وزن و چاقی
  • ژنتیک
  • هیپوتیروئیدیسم یا کم کاری تیروئید
  • دیابت
  • سندروم نفروتیک
  • کاهش هورمون استروژن
  • مصرف الکل
  • مصرف برخی داروهای کاهنده ی فشارخون و داروهای استروئیدی
  • بیماری انسدادی کبدی

علائم هیپرلیپیدمی یا افزایش چربی خون به چه شکل است

علائم هیپرلیپیدمی
علائم هیپرلیپیدمی

معمولا افزایش چربی خون هیچ علامتی ندارد و با انجام آزمایش خون مشخص می شود . در برخی بیماران علاپمی چون سرگیجه ، احساس خواب آلودگی ، بزرگ شدن کبد و طحال ، درد و کوفتگی عضلات ، گرهک های زرد رنگ در پوست زیر چشم ها ، ایجاد حلقه های سفید رنگ در اطراف مردمک چشم ( در این افراد باید به ارثی بودن هیپر لیپیدمی شک کرد ) ، رسوبات چربی بر روی زانو، آرنج ، کف دست ، مفاصل انگشتان و پاشنه پا

توصیه های رژیمی برای افراد مبتلا به هیپرلیپیدمی

توصیه های رژیمی برای علائم هیپرلیپیدمی
توصیه های رژیمی برای علائم هیپرلیپیدمی
  • سعی کنید در برنامه غذایی خود از فیبرهای غذایی بیشتر استفاده کنید . مصرف مرتب فیبرهای غذایی منجر به کاهش LDL و کلسترول می شود .
  •  مصرف منابع غذایی یا مکمل های اسیدهای چرب امگا ۳ منجر به کاهش VLDL شده و در درمان هیپر تری گلیسریدمی سودمند است .
  •  در افراد مبتلا به هیپرلیپیدمی باید مصرف چربی های اشباع مانند : چربی حیوانی گوشت ، کره حیوانی و لبنیات پرچرب محدود شود .
  • بیشتر از ۳ بار در طول هفته تخم مرغ مصرف نکنید .
  • اگر اضافه وزن دارید و یا چاق هستید حتما با یک رژیم غذایی مناسب وزن خود را به محدوده نرمال نزدیک کنید .
  • مصرف دخانیات را قطع کرده و فعالیت فیزیکی و ورزشی خود را بیشتر کنید .
  • حداقل دو مرتبه در طول هفته ماهی مصرف کنید .
  •  از روغن های گیاهی و غیراشباع به جای چربی های حیوانی و مارگارین استفاده کنید .
  • مصرف مواد غذایی حاوی قندهای ساده ازجمله نوشیدنی های شیرین و کربوهیدرات تصفیه شده را محدود کنید .
  • مصرف مواد غذایی حاوی اسیدهای چرب ترانس از جمله مارگارین ، شیرینی های قنادی و… را محدود کنید .
  • مصرف استرول و استانول های گیاهی منجر به کاهش کلسترول و LDL می شود .
  • اگر اهل استفاده از مشروبات الکلی هستید ، مصرف الکل را محدود کنید .
  • مصرف غلات کامل و میوه و سبزی جات را در روز افزایش دهید .
  • غذاهای خود را بیشتر به صورت بخارپز و آب پز تهیه کنید و مصرف غذاهای سرخ شده را کاهش دهید .
  • از لبنیات کم چرب و گوشت مرغ و ماکیان و بدون چربی استفاده کنید و مصرف گوشت قرمز را محدود کنید .
  • در مبتلایان به هیپرلیپیدمی انجام ۳۰ – ۶۰ دقیقه فعالیت فیزیکی حداقل سه مرتبه در هفته و بیشتر و انجام ورزش های هوازی نظیر شنا ، دو و پیاده روی سریع و دوچرخه سواری توصیه می شود .
  • مصرف پروتئین سویا به کاهش LDL خون کمک می کند .
  • مطالعات نشان داده اند در صورت مصرف فیبر همراه با رژیم های غذایی پر کربوهیدرات و کم چرب ، میزان تری گلیسرید خون به میزان زیادی افزایش نمی یابد .
  • در غذاهای خود بیشتر از  سیر استفاده کنید . مصرف سیر منجر به کاهش تری گلیسرید و کلسترول می شود .
  • برای کنترل هیپرلیپیدمی و کاهش کلسترول خون از زیتون و روغن زیتون غافل نشوید .
  • مصرف میوه های سرشار از ویتامین C منجر به کاهش چربی خون می شود .
  • مصرف بادام زمینی منجر به کاهش کلسترول و تری گلیسرید و LDL می شود . همچنین سطوح HDL را افزایش می دهد .
  • عصاره برگ گیاه مرزه و زیتون بر هیپرلیپیدمی اثرات مطلوب دارند .
  • سیب ، گریپ فروت ، جو ، هویج و سبوس به کاهش LDL کمک می کنند .
  • عسل و مغز ها مثل پسته ، گردو ، بادام و فندق منجر به کاهش کلسترول می شوند .
  • ماست و سویا LDL را کاهش و HDL را افزایش می دهند .
  • مصرف کیوی منجر به کاهش چربی های خون می شود .

درمان دارویی هیپرلیپیدمی

دارو برای چربی خون بالا
دارو برای چربی خون بالا

در صورتی که رژیم درمانی و فعالیت فیزیکی منجر به کاهش چربی خون نشد ، از داروها استفاده می شود . الویت ابتدا کاهش LDL  و سپس کاهش تری گلیسرید و افزایش HDL است .

انواع داروهای کاهنده چربی خون

  1. مهارکننده های HMG CoA ردوکتاز ( استاتین ها )
  2. مهارکننده های جذب کلسترول
  3. دفع کننده های اسید صفراوی
  4. مشتقات اسید فیبریک
  5. اسید نیکوتینیک ( نیاسین )

استاتین ها : مانند لواستاتین، پرواستاتین، سیمواستاتین، فلوواستاتین و …

مهارکننده های جذب کلسترول : مانند ازتیمایب یا ازتیکول که منجر به مهارجذب کلسترول می شوند

دفع کننده های اسیدهای صفراوی : مانند کلستیرامین

مشتقات اسیدفیبریک : مانند جم فیبروزیل

تداخلات غذایی و داروی کاهنده های چربی خون

  •  استاتین ها و آب گریپ فروت ← اثر سینرژیک و منجر به ماندگاری بیشتر دارو در خون می شود .
  • لواستاتین با جمفیبروزیل و نیاسین ← رابدومیولیز و نارسایی حاد کلیوی
  • کلستیرامین با ازتیمایب ← کاهش سطح پالسمایی ازتیمایب
  • کلستیرامین باعث کمبود کلسیم می شود ← مکمل یا غذاهای غنی از کلسیم با فاصله ۲ – ۶ ساعت از دارو مصرف شوند .
  • مشتقات اسید فیبریک باعث کاهش جذب ویتامین های محلول در چربی می شوند .
  • در صورت مصرف طولانی مدت استاتین ها ، باید مکمل کوآنزیم Q10 مصرف شود .
  • از مصرف دوز بالای نیاسین خودداری شود چراکه در آن صورت دارو تلقی می شود .
با یک رژیم مناسب سلامتی و تناسب اندام تان را به دست آورید ! 1

با یک رژیم مناسب سلامتی و تناسب اندام تان را به دست آورید !

در سریع ترین زمان ممکن برنامه رژیم تخصصی و اختصاصی خودتان را به صورت کاملا آنلاین و فقط با پرکردن فرم اطلاعات دریافت کنید . رژیم شما توسط سارا چیذری مشاوره تغذیه و رژیم درمانی و عضو انجمن تغذیه ایران با شماره نظام پزشکی : ت – ۱۸۸۲ آماده و برای شما ارسال خواهد شد و تا پایان دوره رژیم پشتیبانی آنلاین خواهید داشت !

دریافت رژیم آنلاین
اشتراک در
اطلاع از
guest
0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها