نقش تغذیه در درمان غلظت خون بالا چگونه است ؟

مبحثی که امروز می خواهم در موردش با شما صحبت کنم در مورد غلظت خون یا همان پلی سیتمی هست . میخواهیم بدانیم آیا واقعا تغذیه و رژیم درمانی میتواند نقشی در پیشگیری و درمان این بیماری داشته باشد یا خیر ؟ قبل از اینکه بخواهیم وارد بحث تغذیه و رژیم درمانی بشویم توضیح مختصری در رابطه با علت این بیماری و عوارض ناشی از این بیماری را خدمتتان عرض می کنم .

چند نوع غلظت خون وجود دارد ؟

چند نوع غلظت خون وجود دارد ؟

به افزایش تعداد گلبول‌های قرمز خون ، غلظت خون می‌گویند . اگر میزان هموگلوبین خون در آقایان بیشتر از ۱۸ و در خانم‌ها بیشتر از ۱۶ در دسی‌ لیتر باشد ، غلظت خون گفته می‌شود . این امر باعث می شود خون غلیظ تر شود و توانایی عبور و مرور در رگ های خونی و اندام ها را کمتر پیدا کند . بسیاری از علائم polycythaemia به دلیل همین جریان کند خون ایجاد می شود .

ما ۲ نوع پلی سیتمی یا غلظت خون بالا داریم : غلظت خون اولیه و ثانویه

  1. پلی سیتمی اولیه : در این نوع غلظت خون که به آن پلی سیتمی ورا (Vera polycythemia) نیز می گویند بیشتر جنبه ژنتیکی و ارثی دارد و فرد از همان سال های ابتدایی زندگی شاهد عوارض این بیماری خواهد بود . در این نوع بیماری مغز استخوان سلول های خونی را زیاد تولید می کند . از علایم این بیماری می توان به  سرگیجه و سردرد و همچنین بزرگ شدن طحال و کبد اشاره کرد .
  2. پلی سیتمی ثانویه : در این نوع غلظت خون میزان گلبول های قرمز خون به حدود 6 تا 9 میلیون در هر میلی متر مکعب خون می رسد . معمولاً این بیماری به دنبال شرایطی مثل قرار گرفتن در محیط های آلوده مثل کار کردن در کارخانه جات و یا استعمال دخانیات به وجود می آید . همچنین چاقی و اضافه وزن هم می تواند این مشکل را ایجاد و تشدید کند .

تنفس در هوای آلوده و غلظت خون

به طور کلی قرار گرفتن افراد در مناطقی که به هر علت اکسیژن کم هست مثل مناطق صنعتی و کارخانجات و زندگی در شهر های صنعتی و تنفس هوای آلوده می تواند باعث غلظت خون شود .

اگر افراد مبتلا به این مشکل در صدد درمان نباشند غلیظ شدن خون می تواند عاملی برای بروز بیماری های قلبی عروقی و ایجاد لخته خون و ترومبوز و سکته های قلبی و مغزی در این افراد شود .

غلظت خون بالا چه علائمی دارد ؟

خارش پوست

همه مبتلایان به پلی سیتمی علائم ندارند ، اما بسیاری از آنها علائمی را در خودشان مشاهده می کنند .

در صورت وجود علائم زیر و تداوم آن حتما به پزشک مراجعه کنید . این علائم عبارتند از :

  • سردرد
  • تاری دید
  • تنگی نفس
  • پوست قرمز – به ویژه در صورت ، دست و پا
  • خستگی
  • فشار خون بالا
  • سرگیجه
  • احساس ناراحتی در شکم
  • گیجی
  • مشکلات انعقادی – مانند خونریزی از بینی و کبودی در بدن
  • نقرس – که می تواند باعث درد مفاصل ، سفتی و تورم شود
  • خارش پوست – به خصوص بعد از حمام  رفتن

به دنبال چه علائمی باید سریعا به پزشک مراجعه کنید ؟

غلظت خون می تواند باعث ایجاد لخته در رگ های خونی شما شود که بسته به جای ایجاد لخته حتی می تواند تهدید کننده زندگی شما باشد . مشکلات تهدید کننده زندگی مانند :

آمبولی ریوی

  • آمبولی ریوی – انسداد  رگ خونی که خون را از قلب به ریه ها منتقل می کند .
  • ترومبوز ورید عمقی (DVT)
  • انسداد عروق خونی در پای شما قبل از حرکت به نقاط دیگر بدن

در صورت بروز علائم DVT یا آمبولی ریوی ، فوراً به پزشک مراجعه کنید . این علائم شامل موارد زیر است :

  • درد ، تورم ، قرمزی و حساسیت در یکی از پاها
  • یک درد شدید در منطقه آسیب دیده
  • پوست گرم در ناحیه لخته
  • نفس نفس زدن
  • درد قفسه سینه یا درد قسمت فوقانی پشت
  • سرفه کردن خون
  • احساس سبکی سر یا سرگیجه
  • غش
    همچنین همانطور که قبلا هم اشاره کردم ، غلظت خون خطر حمله قلبی و سکته های مغزی را افزایش می دهد .

آیا راه های درمانی برای غلظت خون وجود دارد ؟

بله افرادی که غلظت خون دارند عمدتاً باید حتماً به صورت دوره ای تحت نظر یک متخصص داخلی یا متخصص خون یا هماتولوژی چکاب های سالیانه خود را انجام دهند و به طور دوره‌ای تحت معاینه کبد و طحال نیز قرار گیرند . اگر این بیماری درمان نشود و جلوی شدت آن گرفته نشود عملاً می‌تواند منجر به بزرگ شدن طحال شود .

آزمایش CBC و تشخیص غلظت خون

معمولاً آزمایشات خیلی ساده‌ای برای تشخیص غلظت خون وجود دارد . مهمترین آن هم آزمایش CBC است که افراد می‌توانند در هر ساعتی از شبانه روز این آزمایش را انجام دهند و نیاز به ناشتایی هم ندارد . در این آزمایش دو فاکتور هموگلوبین و هماتوکریت در فرد بررسی می‌شود .

در مردان معمولاً هموگلوبین بالای ۱۸ و در زنان هموگلوبین بالای ۱۶ می‌تواند نشانه‌ای بر غلظت خون بالا باشد  . به تبع اگر این افراد آزمایشات انعقادی خون مثل PT و INR را نیز انجام بدهند . اگر در فردی PT خیلی پایین باشد ، یعنی خون این فرد خیلی زود منعقد می‌شود و همین انعقاد سریع می تواند عاملی برای ترومبوز و آترواسکلروز و تصلب شرایین در این افراد باشد .

درمان دارویی این بیماری چگونه است ؟

این افراد معمولا تحت درمان با آسپرین قرار می‌گیرند . همچنین برای درمان افرادی که پلی سیتمی اولیه دارند از داروهایی مثل هیدروکسی اوره استفاده می شود که این داروها در واقع همگی نقش مهمی در کنترل مغز استخوان دارند . البته آسپرین خاصیت ضد انعقادی دارد .

علت اصلی بیماری غلظت خون چیست ؟

علت اصلی این بیماری فعالیت بیش از حد مغز استخوان است . یعنی مغز استخوان به دلایل نامشخص گلبول سازی می کند . معمولاً در غلظت خون اولیه غیر از اینکه تعداد گلبول های قرمز خون افزایش پیدا می‌کند ، هموگلوبین هم بالا می رود . همچنین در خیلی از موارد حتی تعداد پلاکت ها و گلبول های سفید هم دستخوش تغییرات می شود و افزایش می یابد .

اما در غلظت خون ثانویه که بیشتر افراد به این دلیل به ما مراجعه می‌کنند ، بیشتر شاهد تغییرات در میزان هموگلوبین و هماتوکریت خون و گلبول های قرمز هستیم .

درمان اصلی غلظت خون فصد درمانی یا اهدای خون است

اهدای خون و پلی سیتمی

درمان اصلی این بیماران خون دادن است . برای این منظور هم میتوانند از فصد درمانی استفاده کنند و یا خونشان را اهدا کنند . این نکته را نیز توجه داشته باشید که خون افرادی که غلظت خون دارند برای اهدا مناسب نیست و خون این افراد دور ریخته می‌شود . در نهایت فصد درمانی خیلی کمکشان می کند و باید هر چند وقت یکبار این کار را انجام دهند .

برای درمان غلظت خون آب بیشتری بنوشید

برای درمان غلظت خون آب بیشتری بنوشید

یک عامل بسیار مهمی که باید این افراد نسبت به درمان خود اقدام کنند توجه به این نکته است که نباید اجازه دهند بدنشان دچار کم آبی شود . چون کاهش آب بدن می تواند غلظت خون را تشدید کند .

به همین دلیل به این افراد توصیه می‌شود که حتی الامکان به صورت زمان بندی شده حتی در زمانی که احساس تشنگی نمی کنند آب بنوشند و از مصرف مواد غذایی حاوی کافئین است و غذاهای مدر و ادرار آور اجتناب کنند .

مصرف چای ، قهوه و چای سبز و کاکائو ممنوع !

مصرف چای ، قهوه و چای سبز و کاکائو ممنوع !

هرعاملی که بتواند ادرار را در این افراد زیاد کند باید از برنامه غذایی شان حذف یا بسیار محدود شود تا ما شاهد دهیدراتاسیون نباشیم . مثلا این افراد نباید به میزان زیادی چای بنوشند . به ویژه استفاده از چای پررنگ ، چای سبز برای این افراد مضر است . همینطور مصرف قهوه و نسکافه باید در رژیم غذایی آنها به شدت محدود شود .

استفاده از کاکائو ، شکلات تلخ  نیز به دلیل اینکه کافئین دارند باید محدود شود .

از غذاهای کم نمک استفاده کنید

چون اکثر این افراد هایپرتنشن یا فشار خون بالا دارند توصیه های مربوط به فشار خون در این افراد بسیار مهم است . مثلاً این افراد باید در مصرف سدیم احتیاط کنند و از خوردن انواع غذاها و نان های پرنمک و کنسروها و غذاهای آماده و فست فودی پرهیز کنند .

برای درمان پلی سیتمی اضافه وزن خود را کاهش دهید

اضافه وزن خود را کاهش دهید

بیماران مبتلا به غلظت خون باید اضافه وزن خود را کاهش دهند . به دلیل اینکه خود چاقی و اضافه وزن می تواند عاملی برای تشدید غلظت خون در این افراد باشد . این بیماری در سنین مختلف دیده می شود و افراد چاق در هر سنی بیشتر به غلظت خون مبتلا می شوند ، به همین دلیل کاهش وزن در این افراد می‌توانند خیلی خیلی موثر باشد .

ورزش در هوای آلوده ممنوع

ما به این افراد توصیه می‌کنیم که فعالیت بدنی خود را در طول روز افزایش دهند ، زیرا انجام فعالیت بدنی برای آنها بسیار مفید است . بخصوص با افزایش سوخت و ساز در افراد چاق به کاهش وزن بهبودی کمک می کند . البته باید به این نکته مهم توجه داشته باشند که نباید در هوای آلوده ورزش کنند . چون هوای آلوده می‌تواند باعث افزایش بیشتر غلظت خون در این افراد شود و شدت بیماری شان را بیشتر کند .

مصرف غذاهای حاوی آهن هیچ تاثیری در افزایش غلظت خون ندارد

غذاهای حاوی آهن

معمولاً به دلیل اینکه فعالیت مغز استخوان در این افراد بالاست خیلی از اوقات ما مشاهده می‌کنیم که باورهای نادرستی در این زمینه وجود دارد مثلاً خیلی افراد می‌گویند که مصرف مواد غذایی حاوی آهن مثل عدس ، انواع لوبیا و حبوبات یا مثلا گوشت قرمز و سایر غذاهای حاوی آهن باعث تشدید غلظت خون می شود . در صورتیکه این یک باور غلط است .

مصرف غذاهای حاوی آهن هیچ تاثیری در افزایش غلظت خون ندارد و چون علت اصلی غلظت خون فعالیت بیش از حد مغز استخوان است باید با اصلاح شیوه زندگی این بیماری را کنترل کنیم .البته استفاده از داروها تحت نظر متخصصین مربوطه می‌تواند به درمان این بیماری بسیار کمک کند .

جالب است بدانید خیلی از افرادی که غلظت خون دارند ممکن است دچار کم خونی باشند زیرا این افراد ممکن است جهت درمان در دفعات متعدد فصد درمانی انجام دهند و این کار ممکن است باعث کم خونی آنها شود .

به طور خلاصه

در افرادی که دچار پلی سیتمی هستند ما خیلی رژیم غذایی خاصی رو بهشون پیشنهاد نمی کنیم ولی انجام فعالیت بدنی منظم ، پیشگیری و درمان چاقی و اضافه وزن ، همچنین مصرف مایعات کافی و پرهیز از مصرف مواد غذایی مدر و کافئین دار می تواند یکی از کلیدهای مهم در درمان غلظت خون باشد .

با یک رژیم مناسب سلامتی و تناسب اندام تان را به دست آورید ! 1

با یک رژیم مناسب سلامتی و تناسب اندام تان را به دست آورید !

در سریع ترین زمان ممکن برنامه رژیم تخصصی و اختصاصی خودتان را به صورت کاملا آنلاین و فقط با پرکردن فرم اطلاعات دریافت کنید . رژیم شما توسط سارا چیذری مشاوره تغذیه و رژیم درمانی و عضو انجمن تغذیه ایران با شماره نظام پزشکی : ت – ۱۸۸۲ آماده و برای شما ارسال خواهد شد و تا پایان دوره رژیم پشتیبانی آنلاین خواهید داشت !

دریافت رژیم آنلاین
اشتراک در
اطلاع از
guest
2 نظرات
تازه‌ترین
قدیمی‌ترین بیشترین رأی
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
پیمان
پیمان
2 سال قبل

سلام و عرض ادب ممنون بابت مطلب مفیدتون
بنده پلی سیتمی ورا دارم
آیا ورزش مثلا بدنسازی روی مغز استخوان تاثیر میگذارد و نباید کار و فعالیت سنگین انجام؟؟

ایا رژیم غذایی به درمان کمک میکند ؟؟