فیتواستروژن ها ترکیباتی طبیعی هستند که در گیاهان و غذاهای گیاهی یافت می شود . مصرف مواد غذایی حاوی آنها ، ممکن است همانند هورمون استروژن تولید شده توسط بدن ، بر فرد تأثیر بگذارد .
فیتواستروژن ها در برخی از غذاهای گیاهی ، از جمله غلات سبوس دار ، دانه ها ، لوبیا ، سبزیجات ریشه ای و سویا ، با غلظت زیاد یافت می شوند. آنها به گروهی از مواد معروفند که به عنوان ترکیبات فنلی شناخته می شوند و از تجزیه این گیاهان هنگام هضم حاصل می شوند . ایزوفلاون ، کومانستان و پرنیل فلاونوئیدها سه ترکیب فنلی هستند که دارای بیشترین اثرات استروژنی هستند .
آنها با اتصال به گیرنده های استروژن در بدن ، می توانند برخی از آنزیم ها و هورمون ها را تحریک یا سرکوب کنند به نحوی که برای سلامتی مفید باشد . پزشکان طب جایگزین معتقدند که انجام این کار می تواند از بیماری های قلبی و سرطان های وابسته به هورمون (از جمله برخی از انواع سرطان پستان) جلوگیری کند .
با وجود چنین ادعاهایی ، شواهدی وجود دارد که تداخل در عملکردهای طبیعی هورمونی بدن می تواند عواقب جدی داشته باشد . در واقع ، فیتواستروژن ها از بحث برانگیزترین موضوعات حوزه تغذیه و سلامت زنان امروز هستند .
در این مقاله به بررسی فواید و مضرات مصرف فیتواستروژن ها بر سلامتی می پردازیم . همچنین شما را با لیست غذاهایی که سرشار از آنها هستند آشنا می کنیم .
فیتواستروژن ها چه هستند ؟
فیتواستروژن ها یا استروژن های غذایی ترکیباتی هستند که به طور طبیعی در گیاهان وجود دارند . بسیاری از این گیاهان در حال حاضر بخشی از رژیم غذایی شما هستند .
استروژن هورمونی است که در بدن خانم ها آزاد می شود و چرخه قاعدگی آنان را تنظیم می کند . سیستم غدد درون ریز بدن وظیفه تولید این هورمون را دارد .
در دوران نوجوانی ، استروژن در رشد سینه ها ، موهای زیر بغل و موهای عمومی بدن نقش دارد و تا زمان یائسگی ، هورمون استروژن پریودهای یک خانم را کنترل و تنظیم می کند .
غذاهایی که حاوی فیتواستروژن هستند عبارتند از :
- سبزیجات
- میوه ها
- بعضی دانه ها
- حبوبات
وقتی شخصی از این منابع غذایی و غذاهای گیاهی استفاده می کند ، این مواد غذایی تأثیرات مشابه هورمون استروژن را در بدن فرد ایجاد می کنند . به همین دلیل ، فیتواستروژن ها به عنوان استروژن های غذایی شناخته می شوند .
البته مکمل های حاوی فیتواستروژن نیز وجود دارند ، اما دریافت این مواد از منابع غذایی طبیعی انتخاب بهتری است .
فیتواستروژن ها چگونه کار می کنند ؟
فیتواستروژن ها از نظر ساختار شیمیایی بسیار شبیه به ساختار هورمون استروژن هستند که توسط بدن تولید می شود .
بنابراین وقتی فیتواستروژن ها وارد بدن می شوند ، گیرنده های استروژن بدن با آنها طوری رفتار می کنند که گویی همان استروژن هستند . آنها مخل فعالیت طبیعی غدد درون ریز بدن هستند زیرا مواد شیمیایی هستند که عملکرد طبیعی هورمون ها را مختل می کنند .
با این حال ، این مواد گیاهی به اندازه استروژن تولید شده توسط بدن به گیرنده های استروژن متصل نمی شوند ، بنابراین اثرات آنها ضعیف تر از هورمون استروژن می باشد .
فیتواستروژن ها برای ما چه فایده هایی دارند ؟
فیتواستروژن ها ممکن است برای خانم هایی که نزدیک به دوران یائسگی هستند ، مفید باشد و به تعادل هورمونی آنان کمک کند .
در دوران پیش از یائسگی ، که دوره قبل از یائسگی یک زن تا زمان قطع قاعدگی است ، سطح هورمون های زنانه در بدن یک خانم نوسان پیدا می کند و این نوسانات باعث ایجاد علائم مختلفی می شود .
دوران پیش از یائسگی معمولاً از 40 سالگی یک خانم شروع می شود و تا زمان یائسگی ادامه دارد . علائم این دوران عبارتند از :
- گرگرفتگی
- حساس شدن پستان ها
- کم شدن میل جنسی
- خستگی
- پریود های نامنظم
- نوسانات خلقی
این علائم ممکن است برای یک خانم ناخوشایند باشند و برخی از خانمها برای کمک به کنترل این علائم از هورمون درمانی استفاده می کنند .
فیتواستروژن ها یک جایگزینی طبیعی برای استروژن مصنوعی مورد استفاده در درمان های هورمونی می باشند .
آنها همچنین دارای یک سری مزایای دیگر نیز هستند که با هم بررسی می کنیم :
1. رفع گرگرفتگی
فیتواستروژن ها می توانند به رفع گرگرفتگی که احساس بسیار ناخوشایندی در خانم های یائسه هست کمک کنند . مطالعه ای در سال 2014 نشان داد که این مواد گیاهی باعث کاهش گرگرفتگی در زنان یائسه می شوند و هیچ عارضه جانبی جدی به دنبال ندارند .
2. جلوگیری از پوکی استخوان
کمبود استروژن بعد از یائسگی می تواند بر سلامت استخوان ها تأثیر بگذارد و باعث ایجاد بیماری هایی مانند پوکی استخوان شود .
درمان جایگزینی هورمونی (HRT) می تواند به رفع این بیماری و تقویت استخوان ها کمک کند ، اما ممکن است عوارض جانبی ناخوشایندی به همراه داشته باشد . فیتواستروژن ها به عنوان یک گزینه طبیعی مطرح می باشند.
مطالعه ای در سال 2011 نشان داد که فیتواستروژن ها به مبارزه با پوکی استخوان در خانم های یائسه کمک می کنند .
با این حال ، محققان معتقدند ممکن است مصرف آنها عوارض جانبی بالقوه ای داشته باشد و از آنجا که سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) در حال حاضر فیتواستروژن ها را نظارت نمی کند ، مطالعات مصرف آنها برای پوکی استخوان را توصیه نمی کنند .
3. مبارزه با مسائل و مشکلات قاعدگی
وقتی سطح استروژن در یک خانم کاهش می یابد ، می تواند بر میزان خلق و خو و انرژی او تأثیر بگذارد .
برخی از خانم ها سعی می کنند در این مدت از غذاهای غنی از فیتواستروژن استفاده کنند تا سطح هورمون خود را متعادل کنند و علائم خود را تسکین دهند.
برای توصیه استفاده از فیتواستروژن ها به این منظور ، تحقیقات بیشتری لازم است .
4. درمان آکنه
هنگامی که خانم ها دچار آکنه و جوش می شوند ، علت آن ممکن است در اثر افزایش هورمون های مردانه (آندروژن ها) در بدن آنها باشد . فیتواستروژن ها با ایجاد تعادل در سطح هورمون ها ، می توانند به مقابله با آکنه کمک کنند .
یک مطالعه که در سال 2017 انجام شد تا حدی از این نظریه حمایت می کند ، اما برای اثبات اینکه آیا فیتواستروژن ها واقعا می توانند به عنوان یک درمان موثر برای آکنه مطرح شود ، تحقیقات بیشتری لازم است .
5. مبارزه با سرطان پستان
برخی ادعاها وجود دارد که فیتواستروژن ها می توانند برای مبارزه با سرطان های هورمونی مانند سرطان پستان مفید باشند .
مطالعه ای در سال 2009 نشان داد که مصرف محصولات تهیه شده از سویا خطر مرگ و عود سرطان در زنان های مبتلا به سرطان پستان را کاهش می دهد . غذاهای تهیه شده از سویا سرشار از فیتواستروژن هستند .
مطالعه دیگری در سال 2015 نشان داد که فیتواستروژن ها رشد سلول های سرطانی پستان را مهار می کنند . با این حال ، یک مطالعه دیگر در سال 2015 نشان داد که نقش فیتواستروژن ها در بهبود و کنترل سرطان پستان پیچیده است و این مساله به این موضوع بستگی دارد که یک خانم در چه مرحله ای از دوران یائسگی قرار دارد .
برای درک کامل اینکه آیا فیتواستروژن ها می توانند نقش مفیدی در پیشگیری و درمان سرطان داشته باشند ، تحقیقات بیشتری لازم است .
فیتواستروژن ها برای کمک به بهبود همه انواع سرطان ها مناسب نیستند و حتی می توانند وضعیت بیماری را بدتر کنند . بنابراین هرکسی که قصد دارد از فیتواستروژن ها استفاده کند باید ابتدا در مورد این مساله با پزشک خود مشورت کند .
6. افزایش سلامت قلب و عروق
چندین مطالعه نشان داده است که فیتواستروژن ها با کاهش سطح کلسترول و خطر تصلب شرایین (“تصلب شرایین”) ممکن است از بیماری قلبی جلوگیری کنند .
مطالعه ای در سال 2012 در ژورنال پزشکی آلمان Geburtshilfe und Frauenheilkunde گزارش داد که مصرف روزانه عصاره ایزوفلاون (مشتق شده از دانه های سویا یا شبدر قرمز) به زنان یائسه نسبت به زنانی که از دارونما استفاده می کنند ، باعث کاهش قابل توجهی در کلسترول کل ، تری گلیسیرید ها و کلسترول LDL “کلسترول بد” و همچنین افزایش در کلسترول HDL یا کلسترول خوب شد .
در مقابل ، یک بررسی در سال 2016 در مطالعات مجله داروسازی انگلیس نتیجه گرفت که ایزوفلاونها به میزان قابل توجهی سطح چربی را تغییر نمی دهند . همچنین خطر قلبی عروقی را در افراد دیگر غیر از افراد سیگاری کاهش نمی دهند .
خطرات و عوارض جانبی مصرف فیتواستروژن ها
مطالعات نشان می دهد که فیتواستروژن ها ممکن است تاثیرات مشابهی مانند اثرات استروژن های مصنوعی و دارویی که در درمان جایگزین هورمونی مورد استفاده قرار می گیرند داشته باشند.
با این حال ، این به معنای ایمن بودن آنها نسبت به استروژن های مصنوعی و دارویی نیست . آنها به روش مشابهی عمل می کنند و ممکن است خطرات یکسانی را به همراه داشته باشند. آنها ممکن است باعث بروز مشکلاتی در افراد شوند از جمله :
- چاقی
- سرطان
- مشکلات باروری
یک مطالعه در سال 2010 نشان داد که استفاده از مقادیر بالای سویا در رژیم غذایی یک زن می تواند بر عملکرد تخمدان های وی تأثیر بگذارد .
اعتقاد بر این است که داشتن یک رژیم غذایی گیاهی مفید است و بسیاری از غذاهای گیاهی هم حاوی فیتواستروژن ها هستند .
برای درک کامل چگونگی عملکرد فیتواستروژن ها ، تحقیقات بیشتری لازم است ، زیرا هنوز کاملا مشخص نیست که آیا مصرف آنها در سطوح بالا خطرات سلامتی را به همراه دارد یا خیر .
البته به این نکته توجه داشته باشید که تا زمانی که فردی از مکمل های فیتواستروژن استفاده نکند ، بعید به نظر می رسد که بتواند سطح مضر آن را به صورت طبیعی از طریق رژیم غذایی خود دریافت کند.
بنابراین قبل از شروع مصرف هرگونه مکمل جدید ، همیشه باید با پزشک خود مشورت کنید .
غذاهای غنی از فیتواستروژن ها چه هستند ؟
گروه های غذایی زیر غنی از فیتواستروژن هستند :
انواع آجیل و دانه ها و مغزهای گیاهی
آجیل و دانه های زیر سرشار از فیتواستروژن هستند :
- دانه های کتان
- دانه های آفتابگردان
- دانه کنجد
- انواع بادام ها
- گردو
میوه ها
برخی میوه ها سرشار از فیتواستروژن هستند ، از جمله :
- سیب
- هویج
- انار
- توت فرنگی
- کرن بری
- انگور
سبزیجات
برخی از سبزیجات منبع خوبی از فیتواستروژن ها هستند ، از جمله :
- سیب زمینی شیرین
- عدس
- جوانه یونجه
- ماش
- جوانه ها
محصولات سویا
سویا و محصولات آن سرشار از فیتواستروژن هستند . آنها شامل :
- دانه های سویا
- توفو
- تمپه
- سوپ میسو
- پاستای میسو
گیاهان
گیاهان زیر حاوی فیتواستروژن هستند :
- شبدر قرمز
- ریشه شیرین بیان
- رازک
مایعات
نوشیدنی ها و روغن های زیر منبع فیتواستروژن هستند :
- قهوه
- آبجو
- شراب قرمز
- روغن زیتون
- روغن گل یاس
دانه ها
برخی از غلات حاوی فیتواستروژن هستند. شامل :
- جو دوسر
- جو
- جوانه گندم
مکمل های فیتواستروژن
مکمل های فیتواستروژن معمولاً به صورت کپسول یا قرص به فروش می رسند و می توان آنها را به صورت آنلاین یا از داروخانه ها خریداری کرد. در حالی که در بسیاری از این محصولات از ایزوفلاون سویا به عنوان ماده اصلی آنها استفاده می شود ، محصولات دیگری نیز وجود دارند که با روغن بذر کتان غنی از فیتواستروژن یا ایزوفلاون شبدر قرمز ساخته می شوند .
همیشه برچسب مکمل را بخوانید تا متوجه شوید از کدام نوع فیتواستروژن در آن استفاده شده است (به عنوان مثال ، ایزوفلاون سویا ، روغن بذر کتان ) و همچنین مقدار اندازه گیری شده در مقیاس میلی گرم (میلی گرم) بیان می شود .
در حالی که هیچ دستورالعملی برای استفاده مناسب از مکملهای فیتواستروژن وجود ندارد ، مطالعات نشان می دهد استفاده از ایزوفلاونهای سویا در دوزهای حداکثر 100 میلی گرم در روز به مدت 12 ماه هیچ عارضه جانبی قابل توجهی ایجاد نمی کند . هیچ مدرکی وجود ندارد که مصرف دوزهای بالاتر نتیجه بهتری در پی داشته باشد .
این نوع مکمل ها ، از جمله ایزوفلاون سویا ، را می توان با خیال راحت در یک اتاق خشک و خنک نگهداری کرد . هرگز از یک مکملی که تاریخ انقضایش گذشته استفاده نکنید.
نتیجه گیری
فیتواستروژن ها ترکیبات گیاهی هستند که عملکردی مشابه استروژن تولید شده در بدن دارند . مشخص شده است که آنها برای مقابله با علائم و عوارض ناشی از کمبود استروژن می توانند مفید باشند . بنابراین خانم ها در سنین قبل از یائسگی و یائسگی می توانند از منافع آنها بهره مند شوند .
آن ها همچنین ممکن است در مبارزه با سرطان نقش داشته باشند . با این حال ، برای درک این موضوع ، تحقیقات بسیار بیشتری لازم است .
خطرات مصرف مقادیر بالای فیتواستروژن هنوز کاملاً شناخته نشده است . عوارض جانبی آنها احتمالاً مشابه عوارض جانبی ناشی از مصرف استروژن مصنوعی می باشد .
منبع :
با یک رژیم مناسب سلامتی و تناسب اندام تان را به دست آورید !
در سریع ترین زمان ممکن برنامه رژیم تخصصی و اختصاصی خودتان را به صورت کاملا آنلاین و فقط با پرکردن فرم اطلاعات دریافت کنید . رژیم شما توسط سارا چیذری مشاوره تغذیه و رژیم درمانی و عضو انجمن تغذیه ایران با شماره نظام پزشکی : ت – ۱۸۸۲ آماده و برای شما ارسال خواهد شد و تا پایان دوره رژیم پشتیبانی آنلاین خواهید داشت !
دریافت رژیم آنلاین