آرتریت روماتوئید و جدیدترین روش های درمانی

آرتریت روماتوئید چیست ؟

آرتریت روماتوئید ( روماتیسم مفصلی ) یک بیماری التهابی مزمن است که روی مفاصل شما تاثیر می گذارد . بر خلاف استئوآرتریت که به علت سایش طولانی مدت و پاره شدن غضروف مفصلی ایجاد می شود، آرتریت روماتوئید یک اختلال خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به بافت ها و سلول های خود، به ویژه مفاصل، پوست، چشم ها، قلب، ریه ها، و اعصاب حمله می کند .

با گذشت زمان، التهاب مداوم می تواند منجر به از دست رفتن پیش رونده تحرک مفاصل (سفتی مفاصل )، درد و انحراف آن ها شود. دانشمندان هنوز روش درمانی قطعی برای آرتریت روماتوئید پیدا نکرده اند اما امروزه از درمان های پزشکی و درمان های کمکی برای کمک به این بیماران استفاده می شود .

علائم آرتریت روماتوئید

آرتریت روماتوئید عمدتا بر روی مفاصل تاثیر می گذارد . الگوی پیشرفت بیماری و ویژگی های آن می تواند از یک نفر نسبت به فرد دیگر متفاوت باشد. در برخی افراد ، علائم به طور ناگهانی و به شدت شروع می شود . برای فرد دیگر ، علائم می توانند به تدریج پیشرفت کند. این علائم اغلب با درد مفاصل و یا سفتی ناگهانی در مفاصل کوچکتر، به ویژه انگشتان دست یا انگشتان پا شروع می شود .

با گذشت زمان ممکن است مفاصل دیگر نیز آسیب ببینند . معمولا الگوی درگیری مفاصل به صورت متقارن می باشد، به این معنی که علائم موجود در یک طرف بدن معمولا در طرف دیگر نیز آشکار می شود .

علائم و نشانه های شایع آرتریت روماتوئید عبارتند از :

علائم آرتریت روماتوئید
علائم آرتریت روماتوئید
  • حساسیت به فشار ، گرما ، تورم و درد در ناحیه مفاصل

  • خستگی، تب درجه پایین و کاهش وزن
  • سفتی صبحگاهی مفصل که یک ساعت یا بیشتر طول می کشد

با پیشرفت بیماری ، بافت مفصلی به هم متصل شده در نتیجه حرکت مفصل سختتر می شود . فرسایش و از دست دادن غضروف ، لیگامان ها و استخوان ها می تواند در نهایت باعث شود که مفصل به طور کامل از هم پاشیده و شکل خود را از دست بدهد و در نتیجه ناهنجارهای مفصلی شدید و گاهی ناخوشایند ایجاد می شود .

شایع ترین عوارض غیر مفصلی آرتریت روماتوئید

التهاب ناشی از آرتریت روماتوئید می تواند بر سایر اعضا نیز تأثیر بگذارد و باعث نشانه های موضعی و سیستمیک ( کل بدن ) شود . شایع ترین عوارض غیر مفصلی عبارتند از :

  1. گره های روماتوئید : توده های سفت شده زیر پوست، اغلب در اطراف زانو ها، پاشنه یا قوزک پا
  2. پلاوریت : التهاب پوشش داخلی ریه ها ، که می تواند باعث درد قفسه سینه ، تنگی نفس و تنفس سریع و کم عمق شود .
  3. پریکاردیت : التهاب غشاء اطراف قلب ، که می تواند باعث درد قفسه سینه ، تنگی قفسه سینه و خستگی شود .
  4. واکسولیت : التهاب رگ های خونی ، که می تواند باعث تب ، خستگی ، کاهش وزن و مشکلات پوستی شود .
  5. اسکلریت : التهاب سفیدی چشم ، که می تواند باعث قرمزی ، درد و در موارد شدید از دست دادن بینایی شود .
  6. به ندرت ، بافت عصبی و اندام های داخلی مانند قلب ممکن است تحت تاثیر قرار گیرند .

علل ایجاد آرتریت روماتوئید

آرتریت روماتوئید
آرتریت روماتوئید

علت دقیق بیماری آرتریت روماتوئید همانند سایر بیماری های خود ایمنی ناشناخته است . از لحاظ آماری ، زنان دو تا سه برابر بیشتر نسبت به مردان به این بیماری مبتلا می شوند. این خطر با افزایش سن بیشتر می شود و شروع علائم معمولا بین 40 تا 60 سالگی رخ می دهد .

بر طبق یک مطالعه منتشر شده در  The Lancet در سال 2016 ، به نظر می رسد که ژنتیک نقش مهمی در توسعه شایع ترین شکل بیماری دارد به طوری که 40 تا 65 درصد از عوامل خطر را تشکیل می دهد .

در حالی که مکانیسم دقیق هنوز مشخص نشده است ، اما اعتقاد بر این است که در افراد مبتلا به بیماری های خود ایمنی یک یا چند تغییر ژنتیکی به وجود آمده است که باعث تغییر شناخت سیستم ایمنی بدن نسبت به حمله به عوامل بیماریزا یا خود بدن می شود .

در سیستم ایمنی بدنی که به طور طبیعی عمل می کند، خانواده ای از ژن هایی که مجموعه آنتی ژن لوکوسیتی انسانی (HLA) نامیده می شوند، به سیستم ایمنی کمک می کند تا سلول های خود را از سلول های مهاجم خارجی مانند ویروس ها و باکتری ها تشخیص دهد. در آرتریت روماتوئید ، برخی از تغییرات HLA ممکن است بدن را وادار به حمله به سلول های خود کند .

همانطور که قبلا هم اشاره شد روماتیسم مفصلی  زمینه ارثی دارد . در واقع، داشتن یک سابقه خانوادگی از این بیماری می تواند خطر خود را در فرد سه تا پنج برابر افزایش دهد .

عوامل دیگری همچون چاقی و سیگار کشیدن نیز می توانند به بروز این بیماری کمک کنند. چاقی نه تنها باعث ایجاد استرس در مفاصل آسیب دیده می شود، بلکه تجمع بیش از حد سلول های چربی موجب افزایش التهاب در بدن می شود. در عین حال سیگار کشیدن نیز می تواند بروز علائم بیماری را تا سه برابر یا بیشتر افزایش دهد.

تشخیص بیماری آرتریت روماتوئید

تست آزمایشگاهی برای تشخیص روماتیسم مفصلی
تست آزمایشگاهی برای تشخیص روماتیسم مفصلی

هیچ تست آزمایشگاهی قطعی برای تشخیص آرتریت روماتوئید وجود ندارد . برای تشخیص پزشک باید سابقه پزشکی بیمار خود را بررسی کند ، معاینه فیزیکی را انجام دهد و برای تشخیص نهایی ، ترکیبی از آزمایشات آزمایشگاهی و تصویربرداری را در کنار هم قرار دهد .

تست های آزمایشگاهی که برای تشخیص استفاده می شوند عبارتند از :

  • تست فاکتور روماتوئید ( RF ) : اندازه گیری آنتی بادی (RF) که در 80 درصد افراد مبتلا به این بیماری یافت می شود .
  • میزان رسوب گذاری اریتروسیت ( ESR ) : که میزان التهاب را در بدن را اندازه گیری می کند .
  • اندازه گیریC-reactive protein )CRP ) : یک پروتئین تولید شده توسط کبد است که در زمان التهاب در بدن افزایش می یابد .
  • تست ( anti-CCP ) :در این تست آنتی بادی دیگری است که معمولا در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید یافت می شود، شناسایی می شود .
  • MRI : انجام (MRI) نیز می تواند در طول دوره بیماری برای ارزیابی پیشرفت آن و نظارت بر اثربخشی درمان استفاده شود .

روش های درمانی روماتیسم مفصلی

در حالی که هیچ روش درمان قطعی برای آرتریت روماتوئید وجود ندارد، معرفی داروهای بیولوژیک جدیدتر ، امید تازه ای است برای بیمارانی که از داروهای ضد درد سنتی و استروئید ها نتیجه مطلوب را نگرفته اند . امروزه برای درمان این بیماری معمولا ترکیبی از انواع داروها  استفاده می شود .

داروهای رایج در درمان آرتریت روماتوئید

داروهای آرتریت روماتوئید
داروهای آرتریت روماتوئید

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) : مانند ایبوپروفن وناپروکسن که می توانند به کاهش درد و التهاب آرتریت روماتوئید خفیف تا متوسط کمک کنند . NSAID های قوی تر نیز به صورت تجویزی  در دسترس هستند. عوارض جانبی این نوع داروها شامل : التهاب معده، فشار خون بالا، زخم معده، سمیت کبدی و افزایش خطر سکته مغزی یا حمله قلبی می باشد .

داروهای کورتیکواستروئیدی : مانند پردنیزون، می توانند تسکین دهنده درد و التهاب کوتاه مدت و کاهش آسیب مفصلی باشند . عوارض جانبی این نوع داروها ممکن است شامل پوکی استخوان ، افزایش وزن ، کبودی آسان ، آب مروارید ، گلوکوم و دیابت باشد .

داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری ( DMARDs ) : که با خنثی کردن پاسخ ایمنی بدن به کاهش پیشرفت بیماری کمک می کنند. DMARD های رایج شامل متوترکسات،  لفلونوماید ، سولفاسالازین و هیدروکسی کلروکین هستند. عوارض جانبی ممکن است شامل افزایش خطر ابتلا به عفونت و آسیب کبدی باشد .

اصلاح کننده های پاسخ بیولوژیکی : یک کلاس جدیدتر از DMARD ها هستند که معمولا در ترکیب با متوترکسات استفاده می شوند. آنها عبارتند از : سرتولیزوماب ، اتانرسپت ، آدالیمومب ، آباتاسپت . بر خلاف DMARD نسل قبلی ، این داروها اجزای خاصی از سیستم ایمنی را به جای سیستم ایمنی بدن به طور کلی مورد هدف قرار می دهند . عوارض جانبی آنها شامل افزایش خطر عفونت است .

درمان های غیر دارویی روماتیسم مفصلی

فیزیوتراپی بخشی جدایی ناپذیر از درمان آرتریت روماتوئید است که ممکن است در آن از گرما ، یخ ، تحریک الکتریکی پوستی ، امواج اولترا سوند ، طیفی از حرکات و تمرینات تقویتی ملایم استفاده شود . اگر بیماری در زندگی روزمره یا توانایی های کاری فرد اختلال ایجاد کرده باشد ، کار درمانی نیز ممکن است مفید باشد .

تعدادی از داروهای مکمل و جایگزین (CAMs) مانند روغن ماهی ، گل گاوزبان ، گل پامچال در حمایت از درمان آرتریت روماتوئید خفیف تا متوسط موثر هستند .

نقش تغذیه مناسب در درمان روماتیسم مفصلی

روماتیسم مفصلی و تغذیه
روماتیسم مفصلی و تغذیه

از نظر علمی ثابت نشده که هیچ نوع غذای خاصی برای بیماری آرتریت روماتوئید مفید یا مضر باشد. تنها استثنا در این باره استفاده از روغن ماهی است که بعلت ترکیبات خاص خود اثرات ضد التهابی دارد. بطور کلی یک رژیم غذائی مناسب برای بیماری آرتریت روماتوئید باید شامل مقادیر کافی کالری (نه مقادیر اضافی )، پروتئین و کلسیم باشد ، تا نیازهای غذائی بیمار را برآورده کرده و مانع چاقی یا فقر غذائی گردد .

مصرف ویتامین D نیز بصورت مولتی ویتامین های حاوی این ویتامین یا قرص های کلسیم همراه با ویتامین D توصیه می شود. نوشابه های الکلی ، عوارض داروئی را زیاد میکند ، بویژه اگر بیمار برای درمان از داروی متوترکسات ( Methotrexate ) استفاده کند سیگار کشیدن نه تنها احتمال بروز آرتریت روماتوئید را زیاد می کند ، بلکه با کشیدن سیگار بیماری شدت می یابد. سیگار کشیدن را ترک کنید .

درمان های جراحی آرتریت روماتوئید

در آرتریت روماتوئید پیشرفته ، حتى اگر التهاب مفاصل بطور موفقیت آمیزی با دارو کنترل شده باشد، ممکن است بیماران بعلت ضایعات مفصلی شدید، دچار درد و محدودیت حرکات بعضی از مفاصل باشند . در این موارد، روش های مختلف درمان جراحی و ارتوپدی مورد استفاده قرار می گیرد .

اهداف درمانهای جراحی عبارتند از : کاهش درد ، رفع محدودیت حرکتی ، بهبود کار مفاصل آسیب دیده ، اصلاح شکل ظاهری مفصل و بهبود انجام فعالیت های روزمره بیماران .

عمل جراحی برای هر بیماری انجام نمی شود . تصمیم گیری در مورد انجام عمل جراحی، پس از مشورت پزشک و بیمار و بررسی فوائد و عوارض احتمالی عمل ، صورت می گیرد. در انتخاب بیمار برای عمل جراحی ، سلامت عمومی بیمار، وضعیت تاندون ها ، فراند جراحی ، هزینه عمل ، سن بیمار و امکان انجام فیزیوتراپی بعد از عمل ، در نظر گرفته می شود. عمل جراحی مفاصل بدون خطر و عارضه نیست .

این خطرات عبارتند از : عوارض بیهوشی ، احتمال بروز عفونت و عوارض ناشی از خود عمل جراحی روش های عمده جراحی در آرتریت روماتوئید در زیر شرح داده می شوند .

عمل تعویض مفصل

عمل تعویض مفصل
عمل تعویض مفصل

در آرتریت روماتوئید پیشرفته ، این نوع عمل رایج ترین عمل برای کاهش درد، افزایش حرکت و اصلاح شکل ظاهری مفصل می باشد . در این روش ، تمام مفصل یا قسمتی از آن که آسیب دیده است ، با مفصل مصنوعی ( از جنس فلز و پلاستیک ) تعویض می شود . تعویض مفصل در مورد مفاصل مختلف امکان پذیر است ولی بیشتر بر روی مفاصل زانو و ران انجام می شود .

هدف از انجام تعویض مفصل ، برطرف کردن درد و بهبود در حرکت مفصل می باشد. عمر یک مفصل مصنوعی ، دائمی نیست و در نهایت ممکن است لازم باشد که دوباره تعویض شود . یکی از عوامل موثر در انتخاب بیمار با درنظر گرفتن سن بیمار همین موضوع می باشد .

خشک کردن مفصل

خشک کردن مفصل ( Arthrodesis ) ، نوعی عمل جراحی است که مفصل آسیب دیده برداشته شده و استخوانهای دو طرف مفصل بهم متصل می شوند. برای این کار ممکن است لازم باشد از پیوند استخوانی لگن خود بیمار هم استفاده شود .

با اینکه در این نوع عمل ، حرکت مفصل کاملا محدود می شود ، ولی در عوض ثبات مفصل و از بین رفتن درد ناحیه را به همراه خواهد داشت . این عمل بیشتر برای مفاصلی مانند مچ پا ، مچ دست ، مفاصل انگشتان دست و پا انجام می شود .

ترمیم تاندون ها

تاندون ، محل اتصال عضله به استخوان می باشد. آرتریت روماتوئید می تواند سبب صدمه به تاندون ها و حتى پارگی آن ها شود . در ترمیم تاندونی ، که بیشتر برای تاندون های دست انجام می شود ، یک تاندون سالم را به تاندون آسیب دیده متصل می کنند .

برداشتن غشای مفصلی ( سینووکتومی )

در عمل سیئووکتومی ( Synovectomy ) ، غشای مفصلی ملتهب و متورم برداشته می شود سینووکتومی را امروزه کمتر به تنهایی انجام می دهند ، زیرا تمام بافت را نمی توان برداشت و غشای مفصلی بعد از مدتی بازگشت می کند . سینووکتومی را بیشتر بهمراه ترمیم تاندونی در مفاصل دست و مچ دست انجام می دهند .

چگونه با آرتریت روماتوئید مقابله کنیم ؟

آرتریت روماتوئید یک بیماری پیشرونده و مزمن است که می تواند کیفیت زندگی و اعتماد به نفس شما را کاهش دهد . با در نظر گرفتن اقدامات پیشگیرانه برای بهبود سلامت خود، می توانید به برخی از جنبه های چالش برانگیز این بیماری بیشتر توجه کرده و بر آنها غلبه کنید .

علاوه بر داروها، کاهش وزن و ورزش نیز می تواند موجب تحرک و تقویت بیشتر دایره حرکتی و فعالیتی شما شود . حتی اگر در حال حاضر در معرض مشکلات حرکتی قرار دارید ، تمرینات ورزشی با شدت کم مانند راه رفتن ، شنا ، دوچرخه سواری ، یوگا و تای چی می توانند به شما کمک کنند تا بتوانید مفاصل خود را بدون اضافه کردن استرس های ناخواسته در بافت های مفصلی، حرکت دهید .

همینطور ، درمان های ذهنی نیز می تواند به شما در مقابله با درد ، خستگی و اضطراب ناشی از بیماری کمک کند . گزینه ها شامل مراقبه ، بیوفیدبک ، تمرینات تنفسی و…می شوند. با کنترل بهتر پاسخ های عاطفی به علائم خود، نه تنها می توانید احساس آرامش بیشتری داشته باشید، بلکه میتوانید دردهای بیماری خود را کمتر کنید .

منابع :

انجمن روماتولوژی ایران 

www.verywellhealth.com

با یک رژیم مناسب سلامتی و تناسب اندام تان را به دست آورید ! 1

با یک رژیم مناسب سلامتی و تناسب اندام تان را به دست آورید !

در سریع ترین زمان ممکن برنامه رژیم تخصصی و اختصاصی خودتان را به صورت کاملا آنلاین و فقط با پرکردن فرم اطلاعات دریافت کنید . رژیم شما توسط سارا چیذری مشاوره تغذیه و رژیم درمانی و عضو انجمن تغذیه ایران با شماره نظام پزشکی : ت – ۱۸۸۲ آماده و برای شما ارسال خواهد شد و تا پایان دوره رژیم پشتیبانی آنلاین خواهید داشت !

دریافت رژیم آنلاین
اشتراک در
اطلاع از
guest
0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها