تغذیه مناسب در بیماری ام اس (MS) مولتیپل اسکلروزیس

بیماری ام اس چه نوع بیماری است ؟

بیماری مولتیپل اسکلروزیس یا همان ام اس ( MS ) ،یکی از شایع ترین اختلالات سیستم اعصاب مرکزی است . در این بیماری به دلایلی که هنوز به طور کامل شناخته نشده است ، قسمت هایی از رشته های اعصاب آسیب می بینند و در نتیجه پیام رشته های عصبی به درستی منتقل نمی شود . درست مانند اینکه قسمت هایی از سیم کشی برق یک منزل قطع یا دچار اتصالی شده باشد. این بیماری به طور معمول اولین علائم خود را در سنین جوانی ( 20 تا 40 سالگی ) بروز می دهد  .

علائم بیماری ام اس به چه صورت است؟

علائم بیماری بسته به محل های درگیری در افراد مختلف و حتی در یک فرد در زمان های مختلف ، متفاوت است و شامل طیف وسیعی از اختلالات حسی و حرکتی نظیر : مشکلات چشمی ، حرکتی ، حسی ، اختلال در تعادل ، مشکلات شنوایی ، ادراری و گوارشی و … می باشد . اما به طور کلی تظاهر شایع بیماری به صورت شروع ناگهانی است بطوریکه فرد مبتلا به ام اس از سایر جهات سالم است و به صورت ناگهانی دچار حمله حاد می شود که در این حمله ممکن است کاهش یک طرفه بینایی و حتی نابینایی و یا بی حسی و فلج اندام ها دیده شود .

  • مشکلات بینایی در فرد مبتلا به MS می تواند خود را به شکل دو بینی ، تاری دید ، کاهش قدرت بینایی و حتی نابینایی موقت خود را نشان دهد .
  • مشکلات حرکتی معمولا به صورت ضعف در یک یا چند اندام و یا اشکال در راه رفتن دیده می شود .
  • مشکلات حسی به صورت احساس کرختی ، سوزن سوزن شدن و اختلال در احساس وضعیت اندام ها می باشد .
  • اختلال تعادل ، سرگیجه ، خستگی ، اختلالات ادراری ، اختلال تکلم به صورت شل سخن گفتن و اختلالات بلع نیز از سایر علائم این بیماری است .

علائم معمولاً بدون درد هستند و به طور ناگهانی آغاز می شوند . ممکن است روزها و هفته ها دوام داشته و سپس به طور نسبی یا کامل از بین بروند و بعد از گذشت یک دوران رهایی حسی ، دوباره علائم جدید تظاهر یابد . میزان متوسط حملات بیماری در حدود یک حمله در هر دو سال است که البته از فردی نسبت به فرد دیگر فرق می کند و عده ای از افراد تنها در طول عمر خود بیشتر از یک تا دو حمله را تجربه نمی کنند .

گاهی تظاهرات بیماری به صورت حمله عود کننده و فروکش کننده نبوده ، بلکه به صورت یک اختلال دائمی و پیش رونده مزمن است . اولین تظاهر بالینی این گروه از بیماران مبتلا به MS به صورت ضایعات عضلانی و مشکلات حسی حرکتی به ویژه در اندام های تحتانی ( پاها) خود را نشان می دهد .

MS - علت بیماری ام اس
MS – علت بیماری ام اس

علت اصلی بیماری ام اس چیست؟

همان گونه که گفته شد ، علت اصلی مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس هنوز مشخص نیست اما علل عفونی ( ویروس ها ) ، ایمنی و ژنتیک را در آن موثر می دانند . شیوع این بیماری در مناطق معتدل شمالی و جنوبی شایع تر از نواحی استوایی است .

بیماری ام اس چگونه تشخیص داده می شود ؟

تشخیص این بیماری به وسیله MRI انجام می شود . ضایعات ماده سفید مغز مشاهده شده در MRI به همراه علائم بالینی موید ضایعه و بیماری مولتیپل اسکلروزیس است .

درمان ام اس با فیزیوتراپی

راه درمان ام اس ( MS ) چیست ؟

متاسفانه تاکنون هیچ روش درمانی کامل پزشکی برای ام اس ( MS ) پیدا نشده است اما درمان دارویی برای عدم پیشرفت بیماری و یا کند کردن روند بیماری وجود دارد . فیزیوتراپی نیز در اختلالات حرکتی می تواند به عنوان درمان کمک کننده به کار رود .

از همه مهمتر، بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس و به ویژه کسانی که به تازگی بیماری آن‌ها تشخیص داده شده است ، نیاز به حمایت روانی قوی دارند . هم اکنون برای حمایت از بیماری ام اس و رساندن آگاهی های لازم به آن ها ، ده ها سال است که انجمن های ام اس در کشورهای پیشرفته تاسیس شده است که البته خوشبختانه این انجمن در ایران هم در طی سالیان اخیر تشکیل شده و در جهت بیماران ام اس کشور فعالیت می کند .

 

نقش تغذیه در جلوگیری از بروز و پیشرفت بیماری ام اس
نقش تغذیه در جلوگیری از پیشرفت بیماری ام اس

نقش تغذیه در جلوگیری از بروز و پیشرفت بیماری ام اس

مطالعات اپیدمیولوژیکی انجام شده در سی سال گذشته احتمال رابطه بین مقدار و نوع چربی های غذایی مصرفی و تعداد موارد بروز بیماری MS ( ام اس ) را بیان می کند . زیرا دیده شده است که در کشورهای اروپای شمالی که مردم در چربی های حیوانی و جامد به مقدار بیش تری نسبت به کشوری مانند ژاپن که پایه تغذیه آن ها بر مصرف ماهی و چربی های غیر اشباع است ، استفاده می کنند موارد بروز این بیماری بالاتر است .

هم چنین بررسی های دیگر ، پایین تر بودن سطح اسید های چرب ضروری به ویژه لینولئیک اسید را در سرم بیماران مبتلا به ام اس ، نسبت به سایر افراد تایید می کند . این پایین بودن سطح اسیدهای چرب ضروری با تعداد دفعات حملات و زمان برگشت حملات ، رابطه مستقیم داشته و در سال 1984 میلادی دکتر Dr. Workin و گروهش ثابت کردند که رژیم های سرشار از اسید چرب لینولئیک می تواند باعث کوتاه شدن دوره بهبود حملات بیماران مولتیپل اسکلروزیس شود.

در سال 1984 میلادی نیز Dr. Swonk شروع رژیم غذایی با کم تر از 20% چربی حیوانی در همان مراحل اولیه را به کلیه بیماران پیشنهاد کرد .

با توجه به این که بیماران دچار مولتیپل اسکلروزیس (MS) به علت اختلالات حرکتی و تعادلی اکثراً دچار افزایش وزن و چاقی می شوند توجه بیش تر به سمت رژیم کم کالری و پر از مواد حیاتی ( ویتامین و املاح ضروری ) بسیار حائز اهمیت است .

در کنار مطلب فوق توجه به چندین نکته تغذیه ای به تمام بیماران مبتلا به ام اس توصیه می شود . البته باید توجه داشت که در حال حاضر ارتباط بین تغذیه و پیشرفت بیماری MS فقط به صورت یک نظریه بوده و برای تایید کامل آن ، نیاز به بررسی های بیشتر است .

اختلال بلع و ام اس
اختلال بلع و ام اس

اختلالات بلع در ام اس

تعدیل رژیم غذایی در بیماران مبتلا به MS ، به مقدار زیادی بسته به شدت ضایعه عصبی و به صورت فردی و بر حسب شرایط بیمار می باشد . به عنوان مثال در کسانی که مبتلا به اختلالات بلع هستند باید از غذاهای نرم شده و مغذی و در دفعات زیاد تر و با حجم کمتر استفاده شود .

در صورتی که فرد مبتلا به ام اس نتواند غذا بخورد باید از لوله های مخصوص ( Feeding tube ) برای تغذیه استفاده شود .

پرهیز از مصرف غذاهای شور به همراه داروهای کورتونی

اگر بیمار استروئیدتراپی ( درمان با کورتون ) می شود باید از مصرف غذاهای با نمک زیاد پرهیز کند و از لبنیات کم چرب بیشتری استفاده کند .

لزوم کنترل وزن در بیماری ام اس

برای اجتناب از چاقی بیماران مبتلا به MS به دنبال کم تحرکی آنها ، ضرورت کنترل وزن بیش از پیش توصیه می شود . لذا بهتر است بیماران از مواد غذایی کم کالری مانند سبزیجات و میوه جات به جای مواد قندی و شیرینی جات و … استفاده کنند و یک رژیم غذایی مناسب زیر نظر متخصص تغذیه داشته باشند .

سبزیجات و میوه جات به ویژه برای بیمارانی که به دنبال بیماری خود دچار یبوست می شوند نیز حتماً توصیه می شود .

اگر مبتلا به ام اس هستید می توانید همین حالا برای دریافت رژیم غذایی مناسب خود  اقدام کنید .

[us_btn link=”url:https%3A%2F%2Fchizaridiet.com%2Fdiet-form%2F||target:%20_blank|” align=”center” style=”7″ label=”همین الان رژیم میخوام” custom_width=”200px” css=”%7B%22default%22%3A%7B%22font-size%22%3A%2218px%22%7D%7D”]

از مصرف غذاهای چرب بخصوص چربی های اشباع پرهیز کنید

نقش چربی به عنوان یک عامل مسبب مورد بحث است . کاهش مصرف چربی به ویژه چربی های اشباع مثل کره ، مارگارین ، روغن های حیوانی و جامد برای کلیه بیماران لازم است . مصرف روزانه 20 گرم چربی اشباع یا کم تر ، بیمار مبتلا به MS را قادر می‌سازد که هنوز متحرک بوده و کوفتگی کمتری داشته باشد .

رژیم های غنی از اسید های چرب با چند باند مضاعف ( اسید های چرب مرکب ) مانند امگاـ 3 که در ماهی یافت می شود، برای کلیه بیماران توصیه می شود. خوردن یک تا دو وعده ماهی در هفته و در صورت عدم پذیرش ذائقه فرد، مصرف کپسول های روغن ماهی برای بیماران MS سفارش شده است .

رژیم غذایی فاقد گلوتن
رژیم غذایی فاقد گلوتن

رژیم غذایی فاقد گلوتن مفید برای MS

رژیم های عاری از گلوتن نیز برای بیماران توصیه می شود ( البته موثر بودن آن هنوز مورد بحث است )

رژیم عاری از گلوتن را رژیم عاری از گلیادین هم می نامند . در این رژیم گندم، جو دوسر ، گندم سیاه ، جو و فرآورده های حاوی این غلات حذف می شود . فراورده های تهیه شده از ذرت، برنج، سیب زمینی و دانه سویا می تواند به عنوان جانشین موارد ذکر شده در بالا قرار گیرد . زیرا ذرت و برنج و گندم سیاه حاوی مقادیر کمتری گلوتن نسبت به بقیه می باشند .

شیر و فرآورده های لبنی ، گوشت ماکیان، تخم مرغ، سبزیجات. میوه‌ها، سیب زمینی، لوبیای سبز ، شیرینی جات و حتی نشاسته های عاری از گلوتن را می توان به میزان دلخواه در برنامه غذایی استفاده کرد .

بسیاری از غذاهای فراوری شده ، حاوی اشکال پنهانی از گلوتن هستند و مصرف آن ها برای بیماران MS توصیه نمی شود، زیرا این ماده ( گلوتن) می تواند به عنوان یک تثبیت کننده و یا امولسیونر در تهیه مواد به کار رود . نمونه های چنین غذایی عبارت‌اند از شیری که به آن ماست اضافه شده است ، خامه های غیر لبنی ، سس های تجاری سالاد، مایونز، پودینگ ها و کلوچه میوه ای و سس های گوشت تهیه شده به روش تجاری که گلوتن در همگی به علت خواص ذکر شده استفاده شده است .

در سال 1979 میلادی پرفسور Crawford و در سال 1984 میلادی دکتر Itewson برنامه غذا‌یی ای تحت عنوان ARMS diets را برای بیماران MS توصیه کردند . در این رژیم بر مصرف مقدار کم چربی های اشباع شده ( حداکثر روزانه 20 گرم ) ، به همراه مصرف اسید چرب مرکب ضروری امگا3 که در ماهی یافت می شود و همچنین مصرف سبزیجات و میوه جات به مقدار کافی برای تامین ویتامین ها و املاح معدنی لازم برای بدن و به ویژه املاح کمیاب ، روی ، مس و آهن نیز توصیه می شود .

همچنین تامین ویتامین‌های گروه B و نیز ویتامین های آنتی اکسیدان C ، E و بتا کاروتن ( پیش ویتامین A ) برای این بیماران شدیداً تاکید می شود .

مصرف روغن آفتابگردان و روغن زیتون به علت مقدار فراوان اسید لینولئیک ( در بالا به اهمیت آن اشاره شده بود. ) و همچنین ویتامین E و سایر مواد مغذی در آن، برای بیماران سفارش شده است .

و در پایان چند توصیه غذایی مهم برای مبتلایان به ام اس !

  •  از روغن های اشباع نشده مانند روغن آفتابگردان بیشتر استفاده کنید .
  • حداقل هفته ای 2 بار ماهی میل کنید .
  • از لبنیات کم چرب استفاده کنید به خصوص اگر داروهای کورتونی استفاده می کنید باید لبنیات بیشتری به صورت روزانه مصرف کنید .
  • از گوشت های کم چرب مثل گوشت قرمز بدون چربی یا گوشت سینه مرغ بیشتر استفاده کنید .
  • باید فیبر زیادی به برنامه غذایی اضافه کنید : یبوست یکی از علایم شایع ام اس است زیرا این بیماری در عملکرد روده بزرگ تداخل ایجاد می کند . داروهای تجویزی برای درمان این بیماری و بی تحرکی می تواند یبوست را تشدید کند . مصرف میوه و سبزی و غلات سبوس دار و ورزش منظم مانع از بروز یبوست می شود .
  • مصرف سبزیجات را فراموش نکنید : میوه و سبزی های رنگی سرشار از ویتامین های حاوی آنتی اکسیدان است که از میلین ( غشای سلول های عصبی ) محافظت می کند . میلین در بیماران مبتلا به ام اس ، مورد حمله قرار می گیرد .
  • از مصرف مواد غذایی حاوی چربی های حیوانی اشباع شده  و سس های پر چرب بپرهیزید .
  • از مصرف  زیاد بیسکویت ، شکلات و خامه به خاطر وجود چربی و قند زیاد بپرهیزید .
  • مصرف قهوه ، کولا و مواد غذایی حساسیت زا مانند بادمجان ، مخمرها و … توصیه نمی شود .
  • مایعات فراوان مصرف کنید : داروهای « ام اس » می تواند باعث کمبود آب بدن شوند . در نتیجه علایم خطر ام اس مانند عفونت مجرای ادراری ، یبوست و خستگی مفرط افزایش می یابد . سعی کنید روزی ۶ تا ۸ لیوان آب بنوشید و از مصرف نوشیدنی هایی مانند قهوه که آب بدن را کم می کند و ناراحتی مثانه به وجود می آورد ، بپرهیزید .
  • درباره مصرف مکمل ویتامین D با پزشکتان مشورت کنید : ویتامین D برای تقویت استخوان مهم است و از آن جا که تاثیر مهمی روی سیستم ایمنی دارد ، برای مبتلایان به ام اس مفید است .
  • در صورت لزوم وزن کم کنید : کم تحرکی به علت خستگی مفرط می تواند به چاقی و در نتیجه تشدید بیماری منجر شود . بهترین راه حل کاهش وزن است . البته از گرفتن رژیم های سختی که در مدت زمان کوتاه وزن زیادی کم می کنید بپرهیزید و وزن خود را با اتخاذ برنامه غذایی صحیح تحت نظر مشاور تغذیه به تدریج کاهش دهید .
  • اگر لازم است وزن اضافه کنید : برخی داروهای تجویز شده برای درمان « ام اس » اشتها را کاهش می دهد . اگر در حفظ وزن سالم با مشکل مواجهید، سعی کنید وعده های کوچک و پرکالری را در دفعات بیشتر مصرف کنید .
با یک رژیم مناسب سلامتی و تناسب اندام تان را به دست آورید ! 1

با یک رژیم مناسب سلامتی و تناسب اندام تان را به دست آورید !

در سریع ترین زمان ممکن برنامه رژیم تخصصی و اختصاصی خودتان را به صورت کاملا آنلاین و فقط با پرکردن فرم اطلاعات دریافت کنید . رژیم شما توسط سارا چیذری مشاوره تغذیه و رژیم درمانی و عضو انجمن تغذیه ایران با شماره نظام پزشکی : ت – ۱۸۸۲ آماده و برای شما ارسال خواهد شد و تا پایان دوره رژیم پشتیبانی آنلاین خواهید داشت !

دریافت رژیم آنلاین
اشتراک در
اطلاع از
guest
0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها